Instytut Pedagogiki powstał w 1991 roku jako jednostka utworzonego również w tym samym roku Wydziału Humanistycznego.
Kształcenie kadr pedagogicznych na poziomie uczelni wyższej ma w Siedlcach znacznie dłuższą tradycję. W roku 1969 utworzono Wyższą Szkołę Nauczycielską. W jej strukturze funkcjonował Wydział Pedagogiczny. Uruchomiono następujące kierunki kształcenia: nauczanie początkowe z matematyką,
nauczanie początkowe z wychowaniem fizycznym.
W 1974 roku przekształcono siedlecką uczelnię w Wyższą Szkołę Pedagogiczną. Kierunki kształcenia, jakie istniały na Wydziale Pedagogicznym WSP, to:
pedagogika szkolna,
pedagogika przedszkolna,
pedagogika specjalna – resocjalizacja społecznie niedostosowanych,
pedagogika ze specjalnością kulturalno-oświatową.
Poza powyższymi kierunkami w systemie zaocznym kształcono w specjalnościach:
pedagogika przedszkolna z nauczaniem początkowym,
pedagogika po WSN,
nauczanie początkowe,
nauczanie początkowe z językiem polskim (3 semestralne).
Rok 1977 to kolejne przekształcenie uczelni w Wyższą Szkołę Rolniczo-Pedagogiczną. W zreorganizowanej uczelni ograniczono rolę humanistyki wraz z pedagogiką. Wywołało to rozgoryczenie kadry i studentów. Kształcenie pedagogiczne kontynuowano w ramach powołanego Wydziału Pedagogiki i Kultury Wsi tylko na dwóch kierunkach:
nauczanie początkowe,
pedagogika ze specjalnością kulturalno-oświatową.
Dopiero zmiany na początku lat dziewięćdziesiątych pozwoliły powrócić do tradycji rozwoju siedleckiej pedagogiki. Wydział Humanistyczny został reaktywowany 20 sierpnia 1991 roku, a w jego strukturze znalazł się powstały na bazie funkcjonujących wcześniej zakładów (Zakład Kultury Wsi, Zakład Nauczania Początkowego, Zakład Pedagogiki, Pracownia Praktyk Pedagogicznych) Instytut Pedagogiki.
Na przestrzeni lat kierownikami Instytutu byli (w kolejności chronologicznej): dr hab. Zdzisław Kosyrz, dr hab. prof. nadzw. Mieczysław Iwanicki, dr hab. Ryszard Rosa, dr hab. Jerzy Kunikowski, dr hab. Ryszard Rosa (ponownie), dr hab. Romuald Kalinowski, dr hab. prof. nadzw. Sławomir Sobczak, dr hab. Lesław Pytka i od 2020 roku dr hab. prof. uczelni Anna Klim-Klimaszewska.
Funkcję zastępców dyrektora sprawowali: dr hab. prof. nadzw. Tamara Zacharuk, dr Adam Knap, mgr Maria Gutwińska, dr hab. prof. nadzw. Franciszek Szlosek, prof. dr hab. Romuald Kalinowski, dr hab. prof. nadzw. Anna Klim-Klimaszewska, dr Beata Bocian, dr Aneta Niewęgłowska, dr hab. prof. nadzw. Mikołaj Bieluga, dr Małgorzata Wiśniewska, dr Sabina Wieruszewska-Duraj i od 2020 roku dr Agnieszka Roguska.
W strukturze Instytutu na przestrzeni lat działały następujące katedry, zakłady i pracownie:
Katedra Dydaktyki (powołana w 1991 r.)
Kierownicy: dr hab. Władysław Kobyliński, dr hab. Wanda Popiak, prof. dr hab. Kazimierz Żegnałek, dr hab. prof. nadzw. Anna Klim-Klimaszewska.
Struktura zmieniała się na przestrzeni lat. W jej obrębie w różnych okresach funkcjonowały: Pracownia Praktyk Pedagogicznych (1991-1996), Pracownia Kształcenia Wczesnoszkolnego i Praktyk Pedagogicznych (1997-2005), Pracownia Dydaktyki Ogólnej (1997-2005), Zakład Dydaktyki Ogólnej (2005-2013), Zakład Kształcenia Wczesnoszkolnego (2005-2013), Zakład Wychowania Przedszkolnego (2005-2011), Zakład Kształcenia Przedszkolnego (2011-2013).
Katedra Pedagogiki (1991-2005)
Kierownicy: dr hab. prof. ndzw. Lucjan Turos, prof. dr hab. Tadeusz Wujek; prof. dr hab. Ryszard Stępień.
Struktura: Pracownia Socjoterapii Pedagogicznej (1992-1996).
Katedra Pedagogiki Ogólnej (2005-2011)
Kierownik: dr hab. prof. nadzw. Andrzej Pawilonis
Katedra Historii i Teorii Wychowania (1991-2013)
Kierownicy: dr hab. prof. nadzw. Mieczysław Iwanicki, prof. dr hab. Lech Wyszczelski
Struktura: Pracownia Historii Wychowania (1991-1996), Pracownia Teorii Wychowania (1991-1996)
Katedra Organizacji i Zarządzania Oświatą (1994-1996)
Kierownik: prof. dr hab. Władysław Ratyński
W 1996 roku Katedra uzyskała samodzielność wychodząc ze struktur Instytutu Pedagogiki, by z czasem rozwinąć się w Instytut Zarządzania.
Katedra Pedagogiki Społecznej (styczeń 1996- lipiec 1996)
Kierownik: prof. dr hab. Tadeusz Wujek
Katedra Pedagogiki Integracyjnej (1996-2007, 2011-2013)
Kierownicy: prof. dr hab. Zdzisław Leszczyński; dr hab. prof. nadzw. Marek Kucharski, ks. prof. dr hab. Edward Jarmoch
Struktura: Pracownia Pedagogiki Specjalnej (1997-2005), Zakład Pedagogiki Specjalnej (2005-2007), Zakład Teorii Osobowości i Nooterapii (2005-2007), Zakład Pedagogiki Resocjalizacyjnej (2011-2013), Zakład Pracy Socjalnej (2011-2013)
Katedra Pedagogiki Kulturalno-Oświatowej (1996-1999)
Kierownicy: dr hab. prof. nadzw. Piotr Rozmysłowicz, dr hab. prof. nadzw. Czesław Pius Ciapało
Struktura: Zakład Plastyki (1997-1999), Pracownia Muzyki (1997-1999), Pracownia Socjologii Kultury (1997-1998)
Katedra Edukacji Artystycznej (1999-2013)
Kierownicy: dr hab. prof. nadzw. Czesław Pius Ciapało, dr hab. prof. nadzw. Mikołaj Bieluga
Struktura: Zakład Plastyki (1999-2013), Zakład Muzyki (1999-2013), Pracownia Pedagogiki Kulturalno-Oświatowej (1999-2011), Pracownia Edukacji Kulturowej i Animacji (2011-2013)
Katedra Edukacji Obronnej (1997-2011)
Kierownik: prof. dr hab. Jerzy Kunikowski.
Struktura: Zakład Edukacji Obronnej (2001-2011), Zakład Obrony Cywilnej (2001-2011),Zakład Bezpieczeństwa Społecznego (2003-2011)
Katedra Edukacji do Bezpieczeństwa (od 2011)
Kierownik: prof. dr hab. Jerzy Kunikowski.
Struktura: Zakład Edukacji Obywatelskiej (2011-2013), Zakład Obrony Cywilnej (2011-2013), Zakład Bezpieczeństwa Społecznego (2011-2013)
Katedra Edukacji Praw i Wolności Człowieka (1999-2005)
Kierownik: prof. dr hab. Ryszard Rosa
Katedra Pedagogiki Społecznej i Praw Człowieka (2005-2013)
Kierownik: prof. dr hab. Ryszard Rosa.
Struktura: Zakład Pedagogiki Społecznej (2006-2011), Zakład Praw Człowieka (2006-2011), Pracownia Metodologii Badań Społecznych (2006-2011)
Samodzielne zakłady funkcjonujące w Instytucie Pedagogiki na przestrzeni lat 1991-2013:
Zakład Kształcenia Pedagogicznego (1994-1995), Kierownik: dr inż. Bożena Gabryjelska
Zakład Metodologii Badań Pedagogicznych (1998-2005), Kierownik: dr hab. prof. nadzw. Marek Kucharski
Zakład Psychologii (2005-2008), Kierownik: dr hab. prof. nadzw. Mirosław Dyrda
Zakład Psychoedukacji i Zachowań Społecznych (2008-2013), Kierownik: dr hab. prof. nadzw. Mirosław Dyrda
Zakład Pedagogiki Ogólnej (2011-2013), Kierownik: dr Ewa Brodacka-Adamowicz.
Zgodnie z zarządzeniem nr 102/2013 Rektora Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach z dnia 20 sierpnia 2013 roku w sprawie zmian w strukturze organizacyjnej Instytutu Pedagogiki, na wniosek dziekana Wydziału Humanistycznego, nastąpiły zmiany w strukturze organizacyjnej Instytutu Pedagogiki:
w Katedrze Dydaktyki przekształcono: Zakład Dydaktyki Ogólnej w Pracownię Dydaktyki Ogólnej, Zakład Kształcenia Wczesnoszkolnego w Pracownię Kształcenia Wczesnoszkolnego, Zakład Wychowania Przedszkolnego w Pracownię Wychowania Przedszkolnego;
w Katedrze Edukacji Artystycznej przekształcono: Zakład Plastyki w Pracownię Plastyki, Zakład Muzyki w Pracownię Muzyki, Pracownię Edukacji Kulturowej i Animacji w Pracownię Socjologii i Edukacji Kulturowej;
w Katedrze Pedagogiki Pokoju i Probacji przekształcono: Zakład Kryminologii i Nauk Penalnych w Pracownię Kryminologii i Nauk Penalnych, Zakład Pedagogiki Społecznej i Praw Człowieka w Pracownię Pedagogiki Społecznej i Praw Człowieka, Zakład Psychoedukacji i Zachowań Społecznych w Pracownię Psychoedukacji i Zachowań Społecznych;
Katedrę Pedagogiki Integracyjnej przekształcono się w Zakład Pedagogiki Integracyjnej, a funkcjonujące w niej zakłady: Zakład Pedagogiki Resocjalizacyjnej w Pracownię Pedagogiki Resocjalizacyjnej, Zakład Pracy Socjalnej w Pracownię Pracy Socjalnej; Zakład Pedagogiki Ogólnej przekształca się w Pracownię Pedagogiki Ogólnej; Zakład Historii i Teorii Wychowania przekształca się w Pracownię Historii i Teorii Wychowania.
Utworzono:
Katedrę Podstaw Pedagogiki z jednoczesnym włączeniem do jej struktury organizacyjnej: Pracowni Socjologii i Edukacji Kulturowej, Pracowni Psychoedukacji i Zachowań Społecznych,
Katedrę Teorii Pedagogiki i Historii Wychowania z jednoczesnym włączeniem do jej struktury organizacyjnej: Pracowni Pedagogiki Ogólnej, Pracowni Historii i Teorii Wychowania.
W 2018 r. Zakład Edukacji dla Bezpieczeństwa, funkcjonujący w strukturze organizacyjnej Instytutu Edukacji, przeniesiony został się do struktury organizacyjnej Instytutu Nauk Społecznych i Bezpieczeństwa.
Od roku akademickiego 2019/20 utworzono studia stacjonarne i niestacjonarne jednolite magisterskie o profilu ogólnoakademickim na kierunku o nazwie: pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna oraz pedagogika specjalna
W roku akademickim 2020/21 w ofercie edukacyjnej dostępne były:
Kierunek Pedagogika (studia I i II stopnia) ze specjalnościami: pedagogika, edukacja wczesnoszkolna z wychowaniem przedszkolnym, edukacja wieku dziecięcego, opiekuńczo-wychowawcza z terapią pedagogiczną, profilaktyka społeczna, społeczno-wychowawcza z resocjalizacją.
Kierunek Edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna (studia I i II stopnia)
Kierunek Pedagogika specjalna (studia I i II stopnia)
Kierunek Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna (studia jednolite magisterskie)
Kierunek Pedagogika specjalna (studia jednolite magisterskie)
Instytut Pedagogiki znajduje się w strukturze Wydziału Nauk Społecznych.
W roku akademickim 2022/23 w ofercie edukacyjnej widniały:
Kierunek Pedagogika (studia I stopnia, stacjonarne i niestacjonarne) w zakresie specjalności:
opiekuńczo-wychowawcza z terapią pedagogiczną – specjalność nauczycielska; opiekun i wychowawca dziecka – specjalność nauczycielska; doradztwo zawodowe i personalne – specjalność nauczycielska; opiekun osoby starszej i niepełnosprawnej.
Kierunek Pedagogika (studia II stopnia, stacjonarne i niestacjonarne) w zakresie specjalności: opiekuńczo-wychowawcza z profilaktyką społeczną – specjalność nauczycielska; edukacja wieku dziecięcego – specjalność nauczycielska; doradztwo zawodowe i coaching kariery – specjalność nauczycielska.
Kierunek Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna (studia 5-letnie jednolite magisterskie, stacjonarne i niestacjonarne)
Kierunek Pedagogika specjalna (studia 5-letnie jednolite magisterskie, stacjonarne i niestacjonarne) w zakresie specjalności: edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną; pedagogika resocjalizacyjna; wczesne wspomaganie rozwoju dziecka.
W wyniku ewaluacji działalności naukowej za lata 2017-2021, Minister Edukacji i Nauki przyznał w roku 2022 dyscyplinie pedagogika kategorię naukową B+.
Z dniem 01.10.2023 r. weszliśmy w poczet uniwersytetów klasycznych zmieniając nazwę na Uniwersytet w Siedlcach.